Η Αθήνα μοιάζει και είναι έτοιμη για την μεγάλη ημέρα διότι οι Έλληνες Συγκοινωνιολόγοι και άλλοι ειδικοί δούλεψαν με σοβαρότητα από την αρχή της προσπάθειας και σήμερα η πρόοδος της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Μεταφορών είναι εντυπωσιακή, ξεπερνώντας κατά πολύ την πρόοδο της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Μεταφορών του Σίδνεϋ, δύο χρόνια πριν τους Αγώνες. Τόσο η Ομάδα Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού του ΑΘΗΝΑ 2004, όσο και οι αντίστοιχες ομάδες στα Υπουργεία, τους Συγκοινωνιακούς Φορείς και την Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι μελετητές τους έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες και έχουν έτοιμη σήμερα μία σειρά βιώσιμων λύσεων για την αξιόπιστη εξυπηρέτηση των Ολυμπιακών μετακινήσεων.
Στον φάκελο υποψηφιότητας των Ολυμπιακών Αγώνων τέθηκαν πρωτοπόρες για την εποχή τους βασικές κατευθύνσεις για την ανάπτυξη των Ολυμπιακών Μεταφορών, συνεισφέροντας σημαντικά στην επιτυχία της διεκδίκησης των Αγώνων και βάζοντας τις βάσεις για την επιτυχημένη προετοιμασία των Ολυμπιακών Μεταφορών. Παραδείγματος χάριν, η καινοτόμος ιδέα της λειτουργίας των νέων έργων λίγο πριν τους Αγώνες έτσι ώστε να μην προλάβουν να κορεστούν αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στην καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των Ολυμπιακών μετακινήσεων (Ολυμπιακή Οικογένεια, θεατές).
Το Στρατηγικό Σχέδιο των Ολυμπιακών Μεταφορών εκπονήθηκε εγκαίρως, έβαλε τις βάσεις και έδωσε τις κατευθύνσεις για τη σωστή ανάπτυξη και λειτουργία των Ολυμπιακών Μεταφορών. Στη συνέχεια το Επιχειρησιακό Σχέδιο που παρουσιάστηκε πρόσφατα ήρθε να συγκεκριμενοποιήσει τις επεμβάσεις για την επιτυχημένη λειτουργία του συστήματος των Ολυμπιακών Μεταφορών. Η μελέτη και ο προγραμματισμός των Ολυμπιακών Μεταφορών σεβάστηκαν τις βασικές αρχές ανάπτυξης και λειτουργίας των συγκοινωνιακών συστημάτων και έχουν ήδη δώσει τα αποτελέσματά τους, που επιβεβαιώνονται και από τα σχετικά θετικά σχόλια από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.
Η Οργανωτική Επιτροπή έχει προγραμματίσει την αξιόπιστη μεταφορά των περίπου 45.000 μελών της Ολυμπιακής Οικογένειας (αθλητές, συνοδοί, επίσημοι και δημοσιογράφοι), ενώ ταυτόχρονα οι Συγκοινωνιακοί φορείς της πόλης έχουν αναλάβει τη βέλτιστη αξιοποίηση της υφιστάμενης υποδομής και του δυναμικού του συστήματος μεταφορών της Αθήνας για την καθημερινή εξυπηρέτηση περίπου 400.000 μετακινουμένων θεατών (μέγιστη τιμή 540.000). Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι σήμερα, το σύστημα μεταφορών της Αθήνας εξυπηρετεί καθημερινά λίγο περισσότερες από 7.000.000 μετακινήσεις, ενώ τον τυπικό Ιούλιο οι μετακινήσεις αυτές δεν ξεπερνούν τα 6.000.000, με αποτέλεσμα το εγχείρημα των Ολυμπιακών Μεταφορών να είναι σαφώς πραγματοποιήσιμο μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της πόλης.
Σήμερα, κρίσιμα σημεία για τη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελούν αφενός η ολοκλήρωση ορισμένων "κρίσιμων συγκοινωνιακά" έργων υποδομής (αναβάθμιση του ΗΣΑΠ, επέκταση μετρό έως τον Σταυρό, σύνδεση Λ. Κηφισού με την Παραλιακή, Αττική Οδός, καταρχήν λειτουργία Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας, κλπ.) και αφετέρου ο συντονισμός των ουκ ολίγων εμπλεκόμενων φορέων με τη σοβαρή αντιμετώπιση σειράς εγγενών προβλημάτων, που εάν δεν επιλυθούν εγκαίρως μπορεί να αποδειχθούν η Αχίλλειος πτέρνα του συστήματος συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης των θεατών των Ολυμπιακών Αγώνων.
Αντίθετα με την προετοιμασία των Ολυμπιακών Μεταφορών, η Αθήνα φαίνεται ιδιαίτερα φτωχή για την επόμενη ημέρα των Αγώνων διότι παραμέλησε βασικές αρχές ανάπτυξης και λειτουργίας των συγκοινωνιακών συστημάτων. Παρά το γεγονός ότι πραγματοποιείται σειρά συγκοινωνιακών έργων και ορισμένα από αυτά αναμένεται να λειτουργήσουν σταδιακά τα επόμενα έτη, το επίπεδο συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης των Αθηναίων πολιτών δεν αναμένεται να βελτιωθεί ουσιαστικά και αυτό διότι το σύστημα μεταφορών της Αθήνας στις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων εξακολουθεί να μην έχει συγκεκριμένο σχέδιο ανάπτυξης, η ανάπτυξη των μέσων μαζικής μεταφοράς σε σταθερή τροχιά προχωρά με άτολμους και αργούς ρυθμούς, το οδικό δίκτυο εξακολουθεί να αναπτύσσεται προς τη λανθασμένη κατεύθυνση, η πολυαρχία εξακολουθεί να παραλύει κάθε επιμέρους προσπάθεια, η ατολμία στη διαχείριση της στάθμευσης οδηγεί σε εκρηκτικά φαινόμενα συμφόρησης και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πεζών, επιβατών και οδηγών της πόλης εξακολουθεί να αποτελεί ένα δίχως περιεχόμενο σύνθημα.
Ενώ η Αθήνα σήμερα χρειάζεται μία κυκλοφοριακή μελέτη, το αντίστοιχο ρυθμιστικό σχέδιο και ένα πρόγραμμα υλοποίησής τους, στην Αθήνα της παραμονής των Αγώνων υλοποιείται και λειτουργεί ένα συνοθύλλευμα ιδεών και προτάσεων που καθημερινά αλληλοαναιρούνται. Η αξιόλογη Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό αποτελεί κλασικό παράδειγμα κακής χρήσης ενός πανίσχυρου εργαλείου, η οποία αντί να αξιοποιηθεί για την θέσπιση των προτεραιοτήτων, καθημερινά παρερμηνεύεται για την αιτιολόγηση έργων και επεμβάσεων με λογική συχνά αντίθετη στους επιθυμητούς στόχους. Παραδείγματος χάριν, αξιοποιείται για την αιτιολόγηση της ανάπτυξης του τραμ επί των πεζοδρομίων, εις βάρος των πεζών και όχι των ΙΧ, αντίθετα με τους βασικούς στόχους ανάπτυξης κάθε σύγχρονης πόλης, δηλαδή την ειλικρινή προώθηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς και την αποθάρρυνση της χρήσης των ΙΧ.
Ενώ η Αθήνα σήμερα χρειάζεται τους τρεις οδικούς δακτύλιους περιφερειακής κυκλοφορίας (εσωτερικός, ενδιάμεσος και εξωτερικός), στην Αθήνα της παραμονής των Αγώνων η έμφαση δίδεται στη μάταια κατασκευή ανισόπεδων κόμβων σε ακτινικούς προς το κέντρο άξονες. Ταυτόχρονα, στην Αττική οδό, η οποία ως μέρος του εξωτερικού δακτυλίου έχει σαφώς τη δυνατότητα να ανακουφίσει έστω και πρόσκαιρα τα έντονα κυκλοφοριακά προβλήματα, παραμελείται η αναβάθμιση των απαραίτητων συνδέσεων και προσβάσεων με αποτέλεσμα ο χρόνος εισόδου και εξόδου να είναι τελικώς πολλαπλάσιος του χρόνου κίνησης επί της Αττικής οδού. Με τον τρόπο αυτό, αξιόλογο μέρος των σημαντικών επενδύσεων σε οδικά έργα θα παραμείνει αναξιοποίητο αφού τα έργα αυτά είναι ασύμβατα με τη λογική ανάπτυξης των σύγχρονων πόλεων.
Ενώ η Αθήνα σήμερα χρειάζεται έναν γρήγορο προαστειακό σιδηρόδρομο και ένα εκτεταμένο δίκτυο μετρό, στην Αθήνα της παραμονής των Αγώνων κατασκευάζέται με προτεραιότητα ένα ελαφρύ τραμ και επεκτάσεις μετρό χωρίς υποστήριξη της μετεπιβίβασης. Αντί να δοθεί προτεραιότητα στην σοβαρή αντιμετώπιση των εγγενών προβλημάτων για τη δημιουργία δικτύων μέσων μαζικής μεταφοράς σε σταθερή τροχιά σε αστικές περιοχές, υιοθετείται η λογική της συγκάλυψης των προβλημάτων με το πρόσχημα της καταληκτικής ημερομηνίας των Αγώνων, με αποτέλεσμα να υποθηκεύεται αυτή καθεαυτή η υλοποίηση του έργου ακόμη και μετά τους Αγώνες (βλέπε ακύρωση χάραξης τραμ, διακοπή υλοποίησης του Προαστειακού στις περιοχές του Δήμου Αθηναίων, αναβολή υλοποίησης των περισσότερων σταθμών μετεπιβίβασης στο μετρό).
Ενώ η Αθήνα σήμερα χρειάζεται ένα συντονισμένο σύστημα μέσων μαζικής μεταφοράς, στην Αθήνα της παραμονής των Αγώνων η πολυαρχία ελαχιστοποιεί την αποτελεσματικότητα των όχι αμελητέων επενδύσεων και παραλύει την παροχή αποδεκτού επιπέδου εξυπηρέτησης. Κλασικό παράδειγμα αναποτελεσματικής πολυαρχίας αποτελεί η αποτυχημένη εφαρμογή του διεθνώς επιτυχημένου μέτρου των λεωφορειολωρίδων, όπου το Υπουργείο Μεταφορών σχεδιάζει, το ΥΠΕΧΩΔΕ υλοποιεί, ο ΟΑΣΑ λειτουργεί, η Τροχαία αστυνομεύει τη σωστή λειτουργία και η Δημοτική Αστυνομία αστυνομεύει την παράνομη στάθμευση επί αυτών, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανείς να επωμισθεί εξ΄ ολοκλήρου την ευθύνη της αποτυχίας.
Ενώ η Αθήνα σήμερα χρειάζεται ένα αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης της στάθμευσης, στην Αθήνα της παραμονής των Αγώνων η Πολιτεία δεν τολμά να πει την αλήθεια για την αναγκαιότητα της ελεγχόμενης στάθμευσης και επαναπαύεται στις εξαγγελίες χωρίς αντίκρισμα χώρων στάθμευσης που ακόμη και αν κατασκευαστούν δεν θα ικανοποιήσουν παρά μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής ζήτησης για στάθμευση. Η Κυβέρνηση και η Τοπική Αυτοδιοίκηση λησμονούν συστηματικά ότι ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης στάθμευσης με έμφαση στην ελεγχόμενη στάθμευση αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο για την ουσιαστική προώθηση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς και την ανακούφιση των κυκλοφοριακών προβλημάτων των σύγχρονων πόλεων.
Ενώ η Αθήνα σήμερα χρειάζεται μία αναβαθμισμένη ποιότητα ζωής, στην Αθήνα της παραμονής των Αγώνων η εξυπηρέτηση του πεζού εξακολουθεί να αποτελεί επιστημονική φαντασία. Η Πολιτεία επιδεικνύει αδιαφορία για τα παραμελημένα και κατειλημμένα από αυτοκίνητα και δίκυκλα πεζοδρόμια, ενώ η προτεραιότητα στην κίνηση των πεζών αποτελεί σαφώς δεύτερη προτεραιότητα. Μάλιστα, οι λίγες Δημοτικές Αρχές που καταβάλουν προσπάθειες προς την κατεύθυνση της προστασίας των πεζών και της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής δέχονται συστηματικά επιθέσεις από τους υποστηρικτές της ασύστολης χρήσης των ΙΧ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα έλλειψης σεβασμού προς τον πεζό αποτελούν οι περιοχές εκτέλεσης των μικρών και μεγάλων (συγκοινωνιακών και μη) έργων, όπου οι εργολάβοι και οι επιβλέπουσες υπηρεσίες δεν διασφαλίζουν αποδεκτές διαδρομές πεζών και αξιοπρεπείς στάσεις λεωφορείων με αποτέλεσμα την περαιτέρω υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και την ενθάρρυνση της χρήσης ΙΧ.
Μπορεί η σωστή προετοιμασία των Ολυμπιακών Μεταφορών να οδηγήσει στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση της Ολυμπιακής Οικογένειας και των θεατών συνεισφέροντας στην επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων και την διεθνή προβολή της Αθήνας, σίγουρα όμως η συγκοινωνιακή κληρονομιά των Ολυμπιακών Αγώνων θα είναι μικρότερη από εκείνη που θα μπορούσε να είναι. Η συγκοινωνιακή μεταμόρφωση της Αθήνας με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελεί σαφώς μία χαμένη ευκαιρία για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής στην πόλη. Μάλιστα, η προτροπή της Πολιτείας για υπομονή μέχρι την υλοποίηση των συγκοινωνιακών έργων διότι μετά - ως δια μαγείας - θα λυθούν τα κυκλοφοριακά προβλήματα υποδηλώνει έντονο ερασιτεχνισμό και άγνοια της λειτουργίας του συστήματος μεταφορών της πόλης.
Παρόλα αυτά, εάν εγκαταλειφθούν άμεσα οι αδιέξοδες υποσχέσεις, υπάρχει ακόμη χρόνος στο διάστημα που απομένει έως τους Ολυμπιακούς Αγώνες για τη θαρραλέα υιοθέτηση και εφαρμογή μίας σειράς από μέτρα διαχείρισης του συστήματος μεταφορών της Αθήνας που μπορεί να αποδειχθούν αρκετά χρήσιμα για την ανακούφιση ορισμένων από τα χρονίζοντα προβλήματα της πόλης, κερδίζοντας έτσι και τις εντυπώσεις εκείνων που θα επισκεφτούν την Ολυμπιακή πόλη πριν και μετά τους Αγώνες. Μάλιστα τα διαχειριστικά μέτρα αυτά (ελεγχόμενη στάθμευση, επέκταση και σωστή λειτουργία λεωφορειολωρίδων, δημιουργία σταθμών μετεπιβίβασης, έλεγχος οδικής ασφάλειας, κλπ.) μπορεί να αποδειχθούν σημαντικότερα και από αρκετά από τα προγραμματιζόμενα έργα. Με την ολοκλήρωση των Δημοτικών Εκλογών, η Κυβέρνηση και η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλουν να εγκαταλείψουν την αδιέξοδη τυφλή υποστήριξη του ΙΧ και να τολμήσουν επιτέλους να επεξεργαστούν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικές λύσεις για τη βιώσιμη αντιμετώπιση των συνεχώς μεταλλασσόμενων συγκοινωνιακών προβλημάτων.
Διαβάστε περισσότερα...
