Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους

Οι 17 πιο όμορφες ημέρες της σύγχρονης ιστορίας της Αθήνας, επεφύλαξαν σε όλους μία ακόμη πολύ ευχάριστη έκπληξη, την εξαιρετικά επιτυχημένη λειτουργία των Ολυμπιακών Μεταφορών, τις οποίες σχεδίασαν, μελέτησαν, οργάνωσαν, υλοποίησαν και διαχειρίστηκαν οι Έλληνες Συγκοινωνιολόγοι. Θεωρώ υποχρέωση και τιμή μου, ως Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων κατά την κρίσιμη περίοδο προετοιμασίας 2000 - 2003, με συνολική εικόνα για το εγχείρημα, να εκφράσω ένα μεγάλο μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους.

Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους διότι χρησιμοποίησαν τις πιο σύγχρονες διεθνείς αρχές του Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού και ετοίμασαν έναν πολύ ανταγωνιστικό φάκελο υποψηφιότητας. Η κατάλληλη τεκμηρίωση του φακέλου για τις Ολυμπιακές Μεταφορές από τους Συγκοινωνιολόγους έπαιξε άλλωστε σημαντικό ρόλο στην τελική απόφαση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.

Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους διότι πολύ έγκαιρα ετοίμασαν το Στρατηγικό Σχέδιο των Ολυμπιακών Μεταφορών και προσδιόρισαν με ακρίβεια πότε και τι πρέπει να γίνει τόσο στη συγκοινωνιακή υποδομή της πόλης, όσο και στη διαχείρισή της υποδομής αυτής. Μάλιστα, οι Συγκοινωνιολόγοι διασφάλισαν ώστε ο σχεδιασμός των Ολυμπιακών Μεταφορών - σε αντίθεση με τους περισσότερους άλλους τομείς - να μην παρουσιάσει καθυστέρηση σε καμία φάση της προετοιμασίας.

Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους διότι καθόλη τη διάρκεια της προετοιμασίας τολμούσαν να επισημαίνουν τις αδυναμίες προς βελτίωση των Ολυμπιακών Μεταφορών, σε πολλές περιπτώσεις εισπράττοντας τη σκληρή δυσαρέσκεια των κρατούντων. Έτσι οι Συγκοινωνιολόγοι κατάφεραν το Σχέδιο των Ολυμπιακών Μεταφορών να βελτιώνεται συνεχώς καθόλη τη διάρκεια της προετοιμασίας.

Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους διότι καθόλη τη διάρκεια της προετοιμασίας, ετοίμασαν κατάλληλα τους Αθηναίους για τη συγκοινωνιακή συμπεριφορά που πρέπει να επιδείξουν κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Μάλιστα, αυτή η επιμονή των Συγκοινωνιολόγων είχε ως αποτέλεσμα την έγκαιρη και σωστή ενημέρωση των Αθηναίων αλλά και την υποδειγματική συγκοινωνιακή συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια των Αγώνων.

Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους διότι κατάφεραν να ξεπεράσουν τα τεράστια εγγενή προβλήματα του συστήματος μεταφορών της Αθήνας και να οργανώσουν το Ολυμπιακό Σύστημα Μεταφορών ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις μετακινήσεων της Ολυμπιακής Οικογένειας και των θεατών. Οι Συγκοινωνιολόγοι συνεισέφεραν στον - υπό άλλες συνθήκες αδύνατο - συντονισμό της πληθώρας συναρμόδιων συγκοινωνιακών φορέων, έστω για τις 17 Ολυμπιακές ημέρες.

Μπράβο στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους όχι μόνο διότι κατάφεραν να βρουν τις κατάλληλες τεχνικές λύσεις στα πολύπλοκα συγκοινωνιακά ζητήματα των Αγώνων, αλλά και διότι πέτυχαν να πείσουν τους κρατούντες για την ορθότητα των προτάσεων τους, ορθότητα που επιβεβαιώθηκε με την ιδιαίτερα επιτυχημένη λειτουργία των Ολυμπιακών μεταφορών κατά τη διάρκεια των 17 Ολυμπιακών ημερών. Οι Συγκοινωνιολόγοι πέτυχαν την εφαρμογή της ολοκληρωμένης συγκοινωνιακής προσέγγισης για την ανάπτυξη και λειτουργία της υφιστάμενης και νέας συγκοινωνιακής υποδομής.

Οι Συγκοινωνιολόγοι που τα τελευταία χρόνια αφιέρωσαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη ζωή τους στην ετοιμασία των Αγώνων πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο ειδικής ονομαστικής αναφοράς από τον Σύλλογο Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων - ίσως στο σχετικό συνέδριο του ΣΕΣ τον Νοέμβριο. Οι Συγκοινωνιολόγοι αυτοί συνεισέφεραν από πολλές και διαφορετικές θέσεις, όπως τα στελέχη της Οργανωτικής Επιτροπής των Αγώνων, τα στελέχη των αρμόδιων Δημόσιων και Ιδιωτικών Υπηρεσιών και Οργανισμών, οι Σύμβουλοι και Μελετητές των παραπάνω φορέων, αλλά και εκείνοι που εργάστηκαν ανιδιοτελώς όπως οι ουκ ολίγοι εθελοντές Συγκοινωνιολόγοι και τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων του ΣΕΣ. Οπωσδήποτε βέβαια οφείλει κανείς να ξεχωρίσει τον εμπνευστή και βασικό συντελεστή του συστήματος των Ολυμπιακών Μεταφορών, τον Ομότιμο Καθηγητή του ΕΜΠ κ. Ιωάννη Φραντζεσκάκη.

Η επιτυχημένη συγκοινωνιακή λειτουργία της Αθήνας κατά τις 17 Ολυμπιακές ημέρες αφορούσε βέβαια σε μία εξαιρετική περίοδο, όπου αφενός η υπόλοιπη ζωή στην πόλη ήταν σημαντικά περιορισμένη και αφετέρου το βασικό χαρακτηριστικό των μετακινήσεων ήταν η μαζικότητα όσον αφορά στον προορισμό ή την προέλευση (προς/από τα στάδια). Κατά συνέπεια, η οποιαδήποτε μεταφορά της επιτυχημένης αυτής εμπειρίας στην εκτός Αγώνων καθημερινότητα απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, η επιτυχία των Ολυμπιακών Μεταφορών περιέχει μία σειρά από βασικά μαθήματα για τη σωστή συγκοινωνιακή λειτουργία της πόλης. Τα βασικά αυτά μαθήματα είναι απαραίτητο χωρίς φόβο και πάθος να τα καταγράψουν αναλυτικά οι Έλληνες Συγκοινωνιολόγοι και να τα λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι Αρχές ώστε να ξεκινήσει συστηματικά η σταδιακή βελτίωση του επιπέδου συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης στην Αθήνα. Τα βασικότερα μαθήματα από την επιτυχημένη λειτουργία των Ολυμπιακών Μεταφορών μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω τέσσερα γενικά σημεία:

Όταν η Πολιτεία ακούει τους Συγκοινωνιολόγους και εφαρμόζει τις προτάσεις τους τότε κερδίζει πολύ περισσότερα από εκείνα που χάνει. Αναμφισβήτητα, οι προτάσεις των Συγκοινωνιολόγων έχουν οικονομικό και κοινωνικό κόστος, το κόστος αυτό όμως είναι οπωσδήποτε πολύ χαμηλότερο από το κόστος της συγκοινωνιακής αδράνειας.

Η διαχείριση της ζήτησης μετακινήσεων είναι πολύ πιο σημαντική από την προσφορά συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Δηλαδή με την κατάλληλη συγκοινωνιακή συμπεριφορά των πολιτών λύνονται πολύ περισσότερα προβλήματα από εκείνα που λύνονται με τις επεμβάσεις στο οδικό δίκτυο ή στον στόλο των οχημάτων.

Ο συντονισμός των φορέων σε μητροπολιτικό επίπεδο αποτελεί τη μοναδική λύση για την αποφυγή αλληλοαναιρούμενων επεμβάσεων. Παραδείγματος χάριν, εάν η Τροχαία δεν υποστηρίξει συνειδητά την προτεραιότητα των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς έναντι των ΙΧ, ακόμη και ο πιο σύγχρονος και πολυπληθής στόλος λεωφορείων δεν μπορεί να προσφέρει οποιαδήποτε ουσιαστική βελτίωση της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης.

Η συστηματική μελέτη και προγραμματισμός των συγκοινωνιακών παρεμβάσεων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία τους. Δηλαδή, οι κατ' εκτίμηση επεμβάσεις χωρίς τεκμηρίωση και διάλογο δημιουργούν αρκετά νέα προβλήματα χωρίς απαραίτητα να αντιμετωπίζουν επαρκώς τα παλαιά προβλήματα και μάλιστα συνήθως με υψηλό κόστος υλοποίησης.

Αναμφισβήτητα, οι Έλληνες Συγκοινωνιολόγοι μπορούν σήμερα να είναι περήφανοι ότι συνεισέφεραν στη γιγαντιαία προσπάθεια της σωστής διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων με το πιο επιτυχημένο σύστημα Ολυμπιακών Μεταφορών των μοντέρνων Ολυμπιακών Αγώνων. Η επιτυχία αυτή αυξάνει τις προσδοκίες των πολιτών απέναντι στους Έλληνες Συγκοινωνιολόγους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της συγκοινωνιακής καθημερινότητας της Αθήνας και των άλλων ελληνικών πόλεων, προσδοκίες τις οποίες δεν πρέπει να διαψεύσουμε.
Διαβάστε περισσότερα...

Οι συγκοινωνιακές προκλήσεις της Αθήνας του 2004

Το τέλος του 2003 βρίσκει την Ολυμπιακή πόλη σε μία νέα συγκοινωνιακή πραγματικότητα, όπως αυτή διαμορφώνεται με σειρά έργων, των οποίων η λειτουργία ξεκίνησε (Αττική Οδός) ή θα ξεκινήσει τους επόμενους μήνες (ανισόπεδοι κόμβοι και οδικοί άξονες, επεκτάσεις μετρό, τραμ) ή τα επόμενα χρόνια (προαστιακός σιδηρόδρομος). Η συγκοινωνιακή πραγματικότητα της Αθήνας του 2003 χαρακτηρίζεται επίσης από την πλήρη έλλειψη σχεδίου λειτουργίας της συγκοινωνιακής υποδομής με αποτέλεσμα η συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των πολιτών να παραμένει σε απαράδεκτα για Ευρωπαϊκή πόλη επίπεδα.

Η νέα συγκοινωνιακή πραγματικότητα της Αθήνας του 2004 βρίσκει την Αθήνα με περισσότερα από 2 εκατομμύρια ΙΧ αυτοκίνητα, για τα οποία δεν υπάρχει επαρκής χώρος ούτε για τη στάθμευσή τους αλλά ούτε και για την ταυτόχρονη κυκλοφορία τους κατά τις ώρες της αιχμής. Μάλιστα, την επόμενη εξαετία αναμένεται σημαντική περαιτέρω αύξηση του αριθμού των κυκλοφορούντων ΙΧ στη χώρα και στο λεκανοπέδιο. Οι κρατούντες εξακολουθούν να μην έχουν καταλάβει ότι η συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των σύγχρονων μεγαλουπόλεων βασίζεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς και σε ολοκληρωμένες λύσεις για τη στάθμευση (ελεγχόμενη στάθμευση, χώροι στάθμευσης εκτός οδού) και επιμένουν σε πολιτικές που θυμίζουν έντονα "πρωτο-καπιταλιστικές περιόδους", όπου το κράτος παραδίδεται αμαχητί στα ιδιωτικά μέσα μεταφοράς και στην αλόγιστη και μαζική "μπετονοποίηση" της πόλης.

Οι συνεχείς εξαγγελίες των κρατούντων περί ποιότητας ζωής και περιβαλλοντικής πολιτικής στην Αθήνα παραμένουν χωρίς αντικείμενο στην Αθήνα του 2003, αφού η υποταγή στα ΙΧ και στην κατασκευή έργων ανεξαρτήτως της χρησιμότητάς τους οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην περαιτέρω υποβάθμιση της προσφερόμενης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης των Αθηναίων. Παραδείγματος χάριν, την ώρα που ο Υπουργός Μεταφορών διακηρύσσει συνεχώς ότι πρέπει να ενθαρρύνεται η χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, συνηγορεί (με την υπογραφή του ΟΑΣΑ) στην κατάργηση των λεωφορειολωρίδων στον κόμβο Αμπελοκήπων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ΙΧ!! Ομοίως, η Υπουργός Δημοσίων Έργων διακηρύσσει συγκοινωνιακές λύσεις την ώρα που εγκαινιάζει νέους υπόγειους σταθμούς αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης, οι οποίοι θα προσελκύσουν περισσότερα ΙΧ στο κέντρο και θα οδηγήσουν σε επιδείνωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό, η Αθήνα του 2004 βρίσκεται μπροστά σε δύο ιστορικές συγκοινωνιακές προκλήσεις, την επιτυχημένη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των Ολυμπιακών Αγώνων και την κατάλληλη λειτουργία των υφιστάμενων και των νέων μικρών και μεγάλων συγκοινωνιακών έργων. Η επιτυχία των Ολυμπιακών Μεταφορών μπορεί να δημιουργήσει τεράστια υστεροφημία για την Αθήνα σε ολόκληρη την υφήλιο, ενώ η σωστή λειτουργία των έργων είναι δυνατόν να οδηγήσει στη σταδιακή συγκοινωνιακή μεταμόρφωση της Αθήνας κατά την επόμενη πενταετία και την ουσιαστική αναβάθμιση της παρεχόμενης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης.

Η πρόκληση της σωστής λειτουργίας των Ολυμπιακών Μεταφορών κατά τη διάρκεια των 17 ημερών των Αγώνων αφορά στην αξιόπιστη εξυπηρέτηση των 45.000 μελών της Ολυμπιακής Οικογένειας (αθλητές, συνοδοί, επίσημοι και δημοσιογράφοι) και των περίπου 400.000 μετακινουμένων θεατών (μέγιστη τιμή 540.000) καθημερινά. Δεδομένου ότι το σύστημα μεταφορών της Αθήνας εξυπηρετεί καθημερινά σχεδόν 8 εκ. μετακινήσεις, ενώ τον τυπικό Αύγουστο οι μετακινήσεις αυτές δεν ξεπερνούν τα 6 εκ., το εγχείρημα των Ολυμπιακών Μεταφορών είναι σαφώς πραγματοποιήσιμο μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της πόλης.

Για την επιτυχία των Ολυμπιακών Μεταφορών είναι βέβαια απαραίτητο να ενταθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση των κρίσιμων σημείων των Ολυμπιακών Μεταφορών. Πρέπει δηλαδή να ολοκληρωθούν ορισμένα "κρίσιμα συγκοινωνιακά" έργα υποδομής (αναβάθμιση του ΗΣΑΠ, επέκταση μετρό έως το αεροδρόμιο, σύνδεση Λ. Κηφισού με την Παραλιακή, Λ.Βάρης-Κορωπίου, καταρχήν λειτουργία Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας, κλπ.). Επίσης, πρέπει να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς και ιδιαίτερα των Ολυμπιακών Λεωφορειακών Γραμμών καθώς και να τιθασευτούν τα προβλήματα της γενικευμένης παράνομης στάθμευσης και να βελτιωθούν οι απαράδεκτες συνθήκες κίνησης των πεζών.

Η σωστή λειτουργία των υφιστάμενων και νέων έργων αποτελεί τη δεύτερη βασική πρόκληση της Αθήνας του 2004 αφού η αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης του συγκοινωνιακού συστήματος της πόλης μπορεί να αναστρέψει σταδιακά τα σημερινά φαινόμενα χαμηλής συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ετοιμασία και εφαρμογή συνολικής στρατηγικής ανάπτυξης του συγκοινωνιακού συστήματος της Αθήνας που θα περιλαμβάνει:

· τον αποτελεσματικό συντονισμό των δράσεων (ενοποίηση αρμοδιοτήτων συγκοινωνιακών φορέων, παρακολούθηση των κυκλοφοριακών συνθηκών, κλπ.),
· την ουσιαστική ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς (διασφάλιση προτεραιότητας λεωφορείων, δημιουργία σταθμών μετεπιβίβασης ΙΧ στους σταθμούς του μετρό, κλπ.),
· την ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων για τη στάθμευση (ελεγχόμενη στάθμευση, κατάλληλη επιλογή υπόγειων χώρων στάθμευσης),
· τη μεταστροφή της συγκοινωνιακής συμπεριφοράς των Αθηναίων (τερματισμός αλόγιστης χρήσης ΙΧ, κλπ.).

Το 2004 είναι δυνατόν να ξεκινήσει η συγκοινωνιακή αναγέννηση της Αθήνας, στον βαθμό που θα εγκαταλειφθούν οι σημερινές αδιέξοδες πρακτικές απρογραμμάτιστης υποστήριξης των ΙΧ και των έργων και θα δοθεί επιτέλους προτεραιότητα στην κατάλληλη συνολική διαχείριση και λειτουργία των επιμέρους στοιχείων του συγκοινωνιακού συστήματος της Αθήνας. Το δυναμικό των νέων έργων (Αττική οδός, μετρό, τραμ, κέντρο διαχείρισης της κυκλοφορίας, κλπ.) δεν πρέπει να παραμείνει ανεκμετάλλευτο, αλλά πρέπει να αξιοποιηθεί με γνώμονα την εξυπηρέτηση των πολιτών και όχι την εξυπηρέτηση των υπηρεσιών και των κατασκευαστών των έργων.
Διαβάστε περισσότερα...